I love khmer news: វិភាគ៖ តើក្រោយការបកស្រាយសាលដីការបស់តុលាការ ICJ អាចបញ្ចប់ជម្លោះតំបន់ព្រះវិហារបានទេ?

តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ នៅទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ បកស្រាយឡើងវិញនៅថ្ងៃចន្ទនេះ ចំពោះសាលដីកា ឆ្នាំ១៩៦២ ដែលកាត់ក្តីឲ្យកម្ពុជាឈ្នះ និងបានប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលកងទ័ពថៃបានដណ្តើមកាន់កាប់ច្រើនឆ្នាំមកនោះ មកកម្ពុជាវិញ។

ក្រោយពីការបកស្រាយរបស់តុលាការ យុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅពេលនេះ តើអាចបញ្ចប់ជម្លោះរវាងកម្ពុជា-ថៃ នៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ពិសេសលើចំណុចវិវាទដីទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡានោះបានឬទេ?

អ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច គិតថា ជម្លោះតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារអាចនឹងបញ្ចប់ក្រោយពីតុលាការបកស្រាយ ឡើងវិញ ចំពោះសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២នោះ ៖ "ខ្ញុំជឿថាចប់ ព្រោះថៃមិនអាចរុញបញ្ហាហ្នឹងទៅណាទៀតទេ ប្រសិនបើជាឡាអេព្រមហើយ ពីព្រោះថៃក៏ជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ អញ្ចឹងថៃត្រូវតែគោរពស្មារតីអន្តរជាតិ ហើយឡាអេកើតចេញពីប្រទេសអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង៥ បានបង្កើត ថៃនឹងគាំទ្រ ដូចនេះបើថៃជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទោះបីជាថៃមិនបានចុះសន្ធិសញ្ញានៅក្នុងឡាអេហ្នឹងក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែថៃត្រូវតែគោរព ព្រោះថៃឋិតនៅក្នុងសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ"។

ប៉ុន្តែលោក សុខ ទូច លើកឡើងថា ដើម្បីបញ្ចប់ការបង្ករឿងម្តងទៀតពីភាគីថៃនោះ កម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវតែមានការឯកភាពជាតិ និងមានកងទ័ពរឹងមាំ ៖ "កាលៈទេសៈនេះវាអត់រឹងម៉ាំទេ ប៉ុន្តែរឿងបញ្ហាជាតិវារឹងម៉ាំ ឬមិនរឹងម៉ាំ យើងត្រូវតែពង្រឹង ពីព្រោះយើង សេដ្ឋកិច្ចក៏យើងនៅទាបជាងគេ ហើយកម្លាំងទ័ពក៏យើងមិនទាន់នេះដែរ យើងមានជម្លោះផ្ទៃក្នុងទៀត ហើយឥឡូវហ្នឹងវាទៅជាជម្លោះផ្ទៃក្នុងទាំងសងខាង"។

លោក បញ្ជាក់ថា ដីទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡានៅជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ជាស្វ័យប្រវត្តិ ត្រូវជារបស់កម្ពុជា ដែលជាម្ចាស់ប្រាសាទ។

តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ បានសម្រេចឲ្យកម្ពុជាឈ្នះក្តីលើសំណុំរឿងប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២។ តុលាការកំពូលនេះ បានបញ្ជាឲ្យ ថៃដកទង់ជាតិ និងកងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីប្រាសាទព្រះវិហារ និងបរិវេណជុំវិញប្រាសាទ ព្រមទាំងប្រគល់វត្ថុបុរាណខ្មែរដែលថៃយកទៅនោះប្រគល់មកកម្ពុជា វិញ។ តាំងពីពេលនោះមក ជម្លោះត្រូវបានបញ្ចប់ទាំងស្រុង ប៉ុន្តែកងទ័ពឈុតខ្មៅថៃ ដែលបានវាយដណ្តើមកាន់កាប់ដីទំហំ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ គឺមួយសប្តាហ៍ បន្ទាប់ពីកម្ពុជា បានចុះបញ្ជីប្រាសាទដ៏ចំណាស់នេះ ទៅជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៧ខែកក្កដាឆ្នាំ២០០៨។

សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រលោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា យល់ថា ការបញ្ចប់ជម្លោះក្រោយពីតុលាការបកស្រាយឡើងវិញ ចំពោះសាលដីកាឆ្នាំ១៩៦២ នៅពេលនេះ អាស្រ័យលើភាគីទាំងសងខាង ៖ "វាទាក់ទងទៅលើការទទួលយក និងការសម្រេចរបស់ភាគីនៃសាម៉ីទំនាស់ទាំងពីរ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាភាពខ្លាំងរបស់យើងមានស្រេចទៅហើយ គឺយើងប្រាកដជាទទួលយកពិតប្រាកដនូវអ្វីដែលជាការបកស្រាយហើយ ប៉ុន្តែចំពោះអតុល្យភាពនៅតាមព្រំប្រទល់ដែន ដែលកើតឡើងនោះ បើខ្ញុំនិយាយមិនខុសទេ មិនមែនទាក់ទងតែរឿងប្រាសាទព្រះវិហារទេ គឺវាទាក់ទងជាមួយនឹងអស្ថិរភាពនយោបាយរបស់ប្រទេសក្បែរខាង និយាយចំគឺប្រទេសថៃតែម្តង"។

ប៉ុន្តែលោកទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ ទៅលើភាគីថៃ ក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះតាមព្រំដែននេះ ៖ "ចំពោះប្រាសាទព្រះវិហារ វាគ្រាន់តែជាលេសទេ យើងបានដឹងគ្រប់គ្នាទាំងអស់ហ្នឹង គ្រាន់ជាលេសមិនមែនជារឿងធំ នាំទៅដល់បញ្ហាជន្ទល់នយោបាយថៃនោះទេ តែវាជាលេសមួយដើម្បីគេបង្កើតប្រតិកម្ម ប្រឈមគ្នារវាងអ្នកនយោបាយថៃតែប៉ុណ្ណឹង អញ្ចឹងខ្ញុំយល់ឃើញថា គេមិនអាចមានស្ថិរភាពបានល្អទេ កាលណាអ្នកដឹកនាំទាំងសងខាងរបស់គេទាំងនោះ មិនបានយកចិត្តទុកដាក់គិតអំពីផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួនគេ ជាតិរបស់គេ ហើយនិងផលប្រយោជន៍របស់ការបង្ហាញអំពីអរិយធម៌ប្រទេសរបស់គេ"។

បើតាមលោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា ដើម្បីកុំឲ្យថៃយកលេសរឿងជម្លោះផ្ទៃក្នុងខ្លួនឯង ជះកំហឹងដាក់កម្ពុជាទៀតនោះ កម្ពុជាត្រូវបន្តស្វែងរកការគាំទ្រ ពីបារាំង អាមេរិក និងជប៉ុន ដែលមានឥទ្ធិពលលើប្រទេសថៃ ដែលបាន ទទួលស្គាល់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស អំពីបូរណភាពទឹកដីប្រទេសជិតខាង។ ក្រៅពីនោះ ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានក៏ជាសាក្សីក្នុងរឿងក្តីនេះដែរ។

អ្នកវិភាគព្រឹត្តិការណ៍សង្គម លោក អ៊ូ វីរៈ បានវិភាគថា នៅពេលដែលកម្ពុជាឈ្នះក្តីលើការបកស្រាយសាលដីកាម្តងទៀតនេះ នឹងមានការតានតឹងផ្នែកយោធារយៈពេលពី៥ទៅ១០ឆ្នាំទៀត ដោយសារថៃមិនទាន់សុខចិត្ត ៖ "អញ្ចឹងបើសិនជាកម្ពុជាឈ្នះ កម្ពុជាត្រូវតែត្រៀមខ្លួនដើម្បីការពារតំបន់ហ្នឹង ឲ្យបានរយៈពេល៥ឆ្នាំ ទៅ១០ឆ្នាំ ត្រៀមទ័ព ឬមួយត្រៀមខ្លួន តាំងពីកម្លាំងយោធា តាំងពីកម្លាំងការទូតអន្តរជាតិ ខ្ញុំមើលទៅប្រទេសកម្ពុជា ពឹងផ្អែកទៅលើការទូតអន្តរជាតិខ្លាំងជាការត្រៀមទាហាន"។

ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមអ្នកវិភាគ អះអាងថា ការផ្ទុះសង្គ្រាមក្រោយពីតុលាការចេញសម្រេចឡើងវិញនេះ មិនមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរទៀតទេ ព្រោះទាំងភាគីថៃនិងកម្ពុជាសុទ្ធតែទទួលតុលាការរបស់ពិភពលោកមួយនេះ ៕

ប្រភពពី៖ VOD