 |
រូបភាពនៃគម្របសៀវភៅ ដែលមានឈ្មោះថា «Brothers in Arms»ឬហៅថា
«បងប្អូនរួមអាវុធ»។ |
វ៉ាស៊ីនតោន —
ប្រទេសចិនត្រូវគេមើលឃើញថា
បានពាក់ព័ន្ធជ្រៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមចាប់ពីទសវត្សរ៍១៩៧០មក
ទោះជាភស្តុតាងនានា
និងការនិយាយពីរឿងពាក់ព័ន្ធជាមួយចិននេះមិនសូវមានការបង្ហាញ
ឬនិយាយច្រើនមានក្តី។
ហើយបើតាមការស្រាវជ្រាវថ្មីមួយបានបង្ហាញឲ្យដឹងថា
ប្រទេសចិនបានផ្តល់ជំនួយជាច្រើន រាប់ទាំងអាវុធ
ដល់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
នេះជាការអះអាងក្នុងសៀវភៅថ្មីមួយឈ្មោះ«Brothers in
Arms»ឬហៅថា «បងប្អូនរួមអាវុធ»
និងអ្នកនិពន្ធគឺសាស្ត្រាចារ្យអាមេរិកាំង Andrew Mertha។
«ជាមួយនឹងវិសាលភាពបីសំខាន់នៃការផ្តល់ជំនួយគឺជំនួយយោធា
ពាណិជ្ជកម្ម ហើយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនោះ
ជំនួយចិនមានលទ្ធភាពធ្វើឲ្យគោលនយោ
បាយកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យប្រសើរឡើង
តាមវិធីដែលទោរទន់ទៅរកក្រុងប៉េកាំង តាមរយៈជំនួញ
និងពាណិជ្ជកម្មតែប៉ុណ្ណោះ។ វិស័យពីរទៀត គេបានឃើញថា
ផ្តល់ប្រយោជន៍ត្រឡប់ទៅចិនវិញយ៉ាងច្រើន
បើទោះជាមានហេតុផលនានាជំទាស់ទាំងស្រុងក្តី»។
លោកបានបន្ថែមថា
ការចាប់ផ្តើមសរសេរសៀវភៅនេះដំបូងគឺដោយសារតែលោកបានឃើញសមិទ្ធិផល
ចិនមួយចំនួន ជាពិសេសព្រលានយន្តហោះយោធាបាក់បែក
និងទីបញ្ជាការកងទ័ព ដែលចិនសាងសង់នៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង
ដែលមិត្តភ័ក្ររបស់លោកបានជូនទៅមើល។
«ចំណុចសំខាន់ជាការណ៍ពិតគឺនិយាយច្រើនអំពីនយោបាយចិនក្នុងនយោបាយ
កម្ពុជា តែចំណុចសំខាន់នៃសៀវភៅនេះគឺថា
ពួកយើងជាបញ្ញវ័ន្តស្រាវជ្រាវបញ្ហាប្រទេសចិន
យើងតែងសំឡឹងមើលនយោបាយក្នុងស្រុកចិនដែលជានយោបាយប្រកបដោយ
ការិយាធិបតេយ្យមួយនៃស្ថាប័នមូលដ្ឋានរបស់ចិន
ដែលជាទូទៅមិនបានដំណើរការល្អទាល់តែសោះនោះ។ នយោបាយទាំងនោះ
វាស្មុគស្មាញ នយោបាយទាំងនោះត្រូវគេប្រើប្រាស់ជានយោបាយ
ហើយចិនមានវិធីតិចតួចដែលគេអាចតវ៉ាទៅកាន់ភាគីទី៣ដូចជារចនា
សម្ព័ន្ធតុលាការ និងច្បាប់ជាដើម»។
លោក Mertha បានបញ្ជាក់ពីការចាប់ផ្តើមសរសេរសៀវភៅរបស់លោកថា៖
«វាជារឿងធ្វើឲ្យខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលដែលថា
ចិនពិតជាបានធ្វើអ្វីៗមែន
ហើយខ្ញុំចង់ដឹងបន្ថែមទៀតតើមានអ្វីខ្លះ។
ហើយដោយសារតែខ្ញុំឃើញបញ្ហាហើយមិនអាចនិយាយពីបញ្ហានោះបាន។
ដោយសារខ្វះសៀវភៅ និងអត្ថបទព័ត៌មាននៅពេលនោះ ខ្ញុំក៏សម្រេចចិត្តថា
ខ្ញុំចាំបាច់ត្រូវតែស្រាវជ្រាវដោយខ្លួនឯង»។
សៀវភៅ«បងប្អូនរួមអាវុធ»នេះបានសរសេរថា
ប្រទេសចិនបានចូលរួមពាក់ព័ន្ធគ្រប់
ទិដ្ឋភាពគ្រប់ថ្នាក់នៃគណបក្សកុម្មុយនីស្តចិនដែលមានអំណាច។
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥
ចិនបានផ្តល់ជំនួយជាថវិកាចំនួន២លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗដល់
រដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិកម្ពុជានិរទេសក្នុងប្រទេសចិន
ដែលមានក្រុមខ្មែរក្រហមស្ថិតនៅក្នុងនោះផងដែរ
ហើយចិនក៏ផ្តល់ជំនួយជាអាវុធ សម្លៀកបំពាក់ ស្បៀងអាហារ
និងជំនួយផ្សេងៗទៀត នៅពេលទំនាក់ទំនងចិន
និងវៀតណាមមានការបែកបាក់។
លោកបណ្ឌិត John Ciorciari សាស្ត្រាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យ Michigan
ផ្នែកគោលនយោបាយសាធារណៈ បានថ្លែងថា
ប្រទេសចិនបានជួយគាំទ្រខ្មែរក្រហមដោយផ្ទាល់និងមិនផ្ទាល់
រហូតដល់ទសវត្សរ៍១៩៩០ ក្រោយសម័យអ៊ុនតាក់
តែចិនតែងបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ការពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់រង្គាល
ទេ។
«ប្រទេសចិនមិនចង់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់សម្លាប់ក្រោមរបបខ្មែរក្រហម
ទេ តែចិន ជាការណ៍ពិត បានទទួលស្គាល់ថា
ខ្លួនបានផ្តល់ជំនួយដល់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
តែបានបដិសេធការចូលរួមពាក់ព័ន្ធចំពោះការគាំទ្រដល់គោលនយោបាយ
ដ៏សាហាវឃោរឃៅដែលខ្មែរក្រហមបានអនុវត្ត
ហើយដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សយ៉ាងច្រើនស្លាប់នោះ»។
លោកបានអះអាងថា
ទោះជាប្រទេសចិនបានបដិសេធមែនពីការដែលខ្លួនមិនបានសម្របសម្រួល
ឬជួយដល់ការកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរមែន
តែជំនួយរបស់ចិនដែលបន្តគាំទ្រឲ្យប៉ុលពតស្ថិតនៅក្នុងអំណាចគឺមាន
ឥទ្ធិពល។ កាលពីឆ្នាំ២០១០ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន Zhang Jinfeng
ប្រចាំកម្ពុជាត្រូវសៀវភៅ«បងប្អូនរួមអាវុធ»នេះចុះផ្សាយថា
លោកអះអាងថា «រដ្ឋាភិបាលចិនមិនធ្លាប់ចូលរួម
ឬអន្តរាគមន៍ក្នុងនយោបាយនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទេ»។
លោក Mertha បានអះអាងថា
ការស្រាវជ្រាវរបស់លោកបានបង្ហាញឲ្យឃើញថា
ចិនមានឥទ្ធិលតិចជាងការរំពឹងទុករបស់លោកលើរបបខ្មែរក្រហម
ដែលទំនងជាពួកគេមិនបានដឹងច្បាស់អំពីការកាប់សម្លាប់ទេ
ដោយសារចិនមិនដាក់លក្ខខណ្ឌចំពោះជំនួយដែលខ្លួនផ្តល់។
«តែទាក់ទងនឹងវិធានការសម្លាប់ពិតប្រាកដ ខ្ញុំគិតថា
ចិនប្រហែលជាមានការសង្ស័យខ្លះ
ស្របតាមលំនាំនៃការសម្លាប់ដែលបានកើតឡើងនោះ។ ខ្ញុំគិតថា
កម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងហ្មត់ចត់ប្រកបដោយជោគជ័យក្នុងការ
រក្សាការសម្ងាត់
មិនឲ្យប្រទេសចិនដឹងចំពោះអ្វីដែលបានកើតឡើងជាក់លាក់នោះ»។
លោកបន្តថា
មានអ្នកជំនាញការចិនមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏មានការប្រឈម
មុខនឹងយុទ្ធនាការរបស់មេដឹកនាំចិន ម៉ៅហ្ស៊េទុងផងដែរ
ដែលតម្រង់គោលដៅសម្លាប់ក្រុមបញ្ញវ័ន្តនៅចុងទសវត្សរ៍១៩៥០
និង១៩៦០។
ដូច្នេះគេដឹងពិតប្រាកដចំពោះនយោបាយសម្លាប់កើតឡើងយ៉ាងណានោះ
ហើយក៏ដឹងដែរ
នៅពេលដែលខ្លួនមិនស្ថិតនៅក្នុងភាពពេញនិយមផ្នែកនយោបាយទៀតនោះ
គឺប្រាកដជាត្រូវជំនួសដោយនរណាម្នាក់ផ្សេងទៀត។
លោកយុ ឆាំង ជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
ដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍នៅកម្ពុជា។
អង្គការរបស់លោកជាអង្គការដែលបានផ្តល់ឯកសារយ៉ាងច្រើនដល់សាលាក្តី
កាត់ទោសខ្មែរក្រហម។
លោកបានពន្យល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រនេះដ៏ប្រយ័ត្នប្រយែង។
លោកបានបញ្ជាក់ថា
សម័យខ្មែរក្រហមមានប្រទេសចិននេះជាមិត្តជិតស្និទ្ធបំផុតតាំងពី
ថ្នាក់មជ្ឈឹម។
«យោងតាមឯកសារដែលយើងស្រាវជ្រាវ
ហើយឯកសារជាច្រើនដែលយើងផ្តល់ជូនទៅក្រុមបញ្ញវ័នស្រាវជ្រាវ
(Scholars)
តែអ្នកស្រាវជ្រាវគាត់បានវិភាគផ្សេងៗគ្នាទៅយោងតាមឯកសារ
ជាក់ស្តែង។ ទីប្រឹក្សាចិនគឺមានតាំងពីថ្នាក់កំពូល ថ្នាក់មជ្ឈិម
និងថ្នាក់មូលដ្ឋាន។ ថ្នាក់មូលដ្ឋាននិយាយអំពីមន្ត្រីចិន
អ្នកឯកទេសចិនបង្វឹក បង្ហាត់ឆ្មាំគុក
ហើយចុះផ្ទាល់ទៅសង្កេតការណ៍ចាប់ខ្មាំងរបស់អង្គការទៀត។
ហើយឯកសារទាំងអស់នេះ វាមានសម្បូរណ៍បែប វាមានជារូបថត
ហើយសាក្សីក៏មាននៅរស់ជាច្រើនដែលធ្លាប់បម្រើជាទីប្រឹក្សារបស់ចិន
នៅតាមមូលដ្ឋានហ្នឹងក៏នៅមាននៅរស់ដែរ។
ហើយយើងក៏បានសម្ភាសគាត់ជាច្រើនដែរ រាប់រយ រាប់ពាន់នាក់»។
លោកយុ ឆាំងបានអះអាងថា
ចិននៅតែមិនបោះបង់ចោលសម័្ពន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន
ទេដែលគេអាចមើលឃើញតាមរយៈជំនួយសាងសង់ផ្លូវទៅកាន់តំបន់អតីត
ខ្មែរក្រហមជាង២០សព្វថ្ងៃ ជាជំនួយរបស់ចិន។
«នេះយើងមិនមែននិយាយជាការចៃដន្យទេ តែប្រទេសចិននៅតែមានគំនិតមួយ
មិនព្រមទទួលស្គាល់ថា
ខ្លួនបានជួយជ្រោមជ្រែងរបបមួយដែលធ្វើឲ្យស្លាប់មនុស្សរាប់លាន
នាក់។ តែជាសម្ព័ន្ធមិត្ត
ចិននៅតែគិតជាប្រយោលចំពោះសម្ព័ន្ធមិត្តចាស់របស់ខ្លួន។
ហើយសំណួរមួយសួរទៀតថា របបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា
ជាសត្រូវរបស់ចិន ព្រោះកាលនោះមានវៀតណាមជាអ្នកគ្រប់គ្រង
តែតើហេតុដូចម្តេចបានជារដ្ឋាភិបាលចិនអាចធ្វើការជាមួយនឹង
រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន
ដែលជាអតីតរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា
ដែលប្រឆាំងនឹងចិនដាច់ខាតជាទីបំផុតកាលពីទសវត្សរ៍១៩៨០»។
លោកយុ ឆាំងបានអះអាងដែរថា ការដែលចិនអាចធ្វើការបាននេះ
ដោយសារចិន សំឡឹងមើលទៅលើទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន
ហើយកម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលចិនអាចលូកដៃបាន
បើសិនជាយើងប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសទាំង១០។
លោកបន្តថា ចិនមិនមែនជាប្រទេសគោរពសិទ្ធិមនុស្សទេ
ដូច្នេះការស្លាប់មនុស្ស ការធ្វើពលកម្មសម័យខ្មែរក្រហម
ប្រហែលជាចិនមិនអាចមើលឃើញ
ព្រោះវាជាអ្វីដែលខ្លួនមានទម្លាប់ក្នុងប្រវត្តិបដិវត្តន៍វប្បធម៌
ចិនដែលបរាជ័យនោះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសាស្ត្រាចារ្យ James Tyner
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកភូមិសាស្រ្តពលរដ្ឋនៃសាកលវិទ្យាល័យ Kent State
រដ្ឋ Ohio បានថ្លែងថា
ប្រទេសចិនមានឥទ្ធិពលខ្លាំងចំពោះរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
«ប្រាកដណាស់ថា
មានមន្ត្រីចិនជាច្រើនអាចដឹងអំពីស្ថានការណ៍មហន្តរាយ
ពាសពេញប្រទេស ដូចជាការអត់អាហារដែលរីករាលដាល និងជំងឺផ្សេងៗ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចិនក៏បាននាំចូលផងដែរ
យ៉ាងហោចណាស់ពីឆ្នាំ១៩៧៦ដល់ឆ្នាំ១៩៧៧ នូវថ្នាំពេទ្យ
និងសម្ភារៈផ្គត់ផ្គង់ផ្សេងៗទៅកាន់របបខ្មែរក្រហម។
គេក៏នឹកឃើញដែរចំពោះការហ្វឹកហ្វឺនបុគ្គលិកសុខាភិបាល។
ជារឿងគេក៏អាចនិយាយបានដែរថា
មន្ត្រីចិនទាំងនោះទំនងជាដឹងរឿងទាំងឡាយ តែនឹកស្មានថា
ខ្មែរក្រហមដោះស្រាយស្ថានការណ៍ទាំងនេះ»។
លោកបានពន្យល់ពីមូលហេតុដែលចិននៅតែជួយដល់ខ្មែរក្រហមនិងជួយដល់ រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នថា៖
«គោលបំណងរបស់ចិនមានទាំងពីរគឺទាំងការចំណេញផ្នែកនយោបាយនិង
សេដ្ឋកិច្ច។ ការគិតរបស់ខ្ញុំលើបញ្ហានេះគឺថា
របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យពេលនោះ
ហើយនឹងកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ននេះបានដើរតួ ជានិច្ចជាកាល
ជាកូនអុកក្នុងបញ្ហានយោបាយភូមិសាស្ត្រដ៏ធំក្នុងតំបន់»។
នៅពេលដែលការណ៍ពិតកំពុងតែហើបឡើងបន្តិចម្តងៗ លោក Tyner
បានបញ្ជាក់ បន្ថែមថា
ស្រូវអង្ករដែលប្រមូលផលបានមិនត្រូវគេផ្តល់ជូនដល់ទៅពលរដ្ឋខ្មែរ
ទេក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម តែត្រូវសម្រាំងទុក ដឹកតាមកបាល់
និងរថយន្តទៅកាន់ប្រទេសចិនវិញ
ជាថ្នូរនឹងថ្នាំពេទ្យនិងជំនួយចិន។
របបខ្មែរក្រហមបានកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរស្លូតត្រង់ជាង១លាន៧សែន
នាក់ ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយការបង្អត់អាហារ
ការបង្ខំឲ្យធ្វើការហួសកម្លាំង និងការកាប់សម្លាប់ជាដើម។
តែជនសង្ស័យ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ ទំនងជាប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោស
ដែលចាប់ផ្តើម៣ទសវត្សរ៍ក្រោយព្រឹត្តិការណ៍កាប់សម្លាប់កើតឡើង។
ហើយប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងគាំទ្រខ្មែរក្រហម រួមទាំងចិនផងនោះ
មិនស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម
ដែលចូលរួមដោយអ.ស.ប.ទេ៕
ប្រភពពី៖ VOANEWS
